Kaygı: Kişi fiziksel ya da duygusal baskı altındayken ortaya çıkan bir tepkidir. Kaygı, üzüntü, sıkıntı, korku, başarısızlık duygusu, acizlik, sonucu bilememe ve yargılanma gibi bir ya da birçok heyecanı içerebilir. Aşırı korku ve kaygı anında beyin adrenalin ve noradrenalin denilen maddeleri salgılar. Bu iki madde de düşünmenin bloke olmasına yol açar. Beyinde öğrenmek için gerekli olan protein zincirlerinin kurulması engellenir. Sınav kaygısı nedeniyle bildiklerini unutan öğrencilerin durumu bundan ibarettir.
Sınav kaygısı: öğrencinin sınav anında potansiyelini tam olarak ortaya koyamaması durumudur. Öğrenciler sınav anında olumsuz iç konuşmalarla kendilerini etkiler ve düşünülen bu olumsuz konuların doğruluğuna inanır bunun sonucu da çalışmasının karşılığını alamamaktadır.
Sınava başlamadan kısa bir süre önce hissedilen duygu hali genellikle heyecandır. Beyin bir süre sonra karşılaşacağı soruları yanıtlayabilmek ve gerekli olan beyin fonksiyonlarını yerine getirebilmek için hazırlık aşamasındadır. Normal olan bu doğal sürecin kaygıya ve paniğe dönüştürülmemesi, algılama, hatırlama, anlama, yorumlama gibi bilişsel yetilerin olumsuz yönde etkilenmemesidir.
Sınav kaygısının nedenleri
Ailenin çocuktan beklentisi (çocuğun ilgi, yeteneklerinin ve kapasitesinin bilinmemesi)
Kıyaslamak,
Ailenin sergileyeceği sınava yönelik tavır ve davranışlar,
Ailelerin çocuklarını motive etmek, hırslandırmak amacıyla kullandığı yöntemler kimi zaman sınav kaygısının kaynağını oluşturabilir,
Genç ve ailesinin sınava ilişkin ürettikleri olumsuz düşünceler,
Kötü çalışma alışkanlıkları, düzenli çalışmama,
Yüksek beklenti düzeyi,
Mükemmeliyetçi yaklaşım,
Görev ve sorumlulukları erteleme,
Başarısız olma ve değerlendirilme korkusu.
Sınav kaygısında sınav öncesinde ne gibi belirtiler görülür?
Aşırı gerginlik ve huzursuzluk, tahammülsüzlük, aşırı duyarlılık, dikkati toplayamama, kendini suçlama, olumsuz olaylardan ve sonuçlardan kolay etkilenme, uykusuzluk, fiziki yorgunluk ve psikosomatik belirtiler.
Sınav anında ne gibi belirtiler görülür?
Bildiklerini unuttuğu duygusuna kapılır.
Yüksek kaygı nedeniyle okuduğunu anlayamaz.
Bildiği soruları yanlış yapar ya da yanlış şıkkı işaretler.
Dikkatini toplayıp sınava odaklanamaz.
Yeterli ve sistemli çalıştığı halde sınavlarda başarı göstermez.
Sınava girmekten kaçınır.
Sık sık sınavı kazanamayacağı düşüncesine kapılır.
Sınavla ilgili olumsuz düşünceler üretir.
Zamanı iyi kullanamaz, işlem hatası yapar.
Çözemediği bir soruyla karşılaştığında kendini yargılayarak, korkuya kapılır ve diğer soruları da çözemeyeceğini düşünmeye başlar.
Fizyolojik olarak şu belirtilere rastlanır
Terleme,
Kelimelerin boğazda düğümlenmesi,
Mide bulantısı,
Kas gerginliği
El ve ayaklarda üşüme,
Nefes alıp vermede düzensizlik, kesik kesik nefes alma, gerginlik kalp çarpıntısı olur.
Baş, karın ağrısı,
İshal ya da kabızlık, sürekli tuvalete gitme ihtiyacı,
Sürekli bir yorgunluk ve tedirginlik hissi,
Kaslarda gerginlik.
Sınav kaygısı tedavisinde
1-Bilişsel davranışçı terapi,
2-Aile ile çalışma
3-Farmakoterapi
4-Gevşeme egzersizleri gibi yöntemler ayrı ayrı veya kombine olarak uygulanabilir.
